ไบโอไทยได้รับเชิญจากคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ เพื่อเข้าร่วมการประชุมเพื่อตรวจสอบและให้ความเห็นเกี่ยวกับการลงทุนในกิจการสวนกล้วยโดยกลุ่มนักลงทุนจีนที่จังหวัดเชียงรายในวันที่ 27 มิถุนายน 2559 นี่เป็นคำถามส่วนหนึ่งที่เราเห็นว่าการปล่อยให้มีการลงทุนข้ามชาติในกรณีนี้ยังมีเงื่อนงำ มีคำถามที่ต้องการคำอธิบาย และต้องมีการสอบสวนสืบค้นเกี่ยวกับกรณีดังกล่าวในหลายประเด็น
กรณีแรก ที่มาของที่ดินมากกว่า 2,700 ไร่ เป็นของเอกชนรายเดียว นอกเหนือจากที่มาของการออกเอกสารสิทธิซึ่งก่อนหน้าบริเวณนี้เป็นพื้นที่สาธารณะแล้ว น่าแปลกที่ไม่ปรากฎว่าเจ้าของที่ดินรายนี้กลับไม่ปรากฎอยู่ในเอกสารใดๆที่เกี่ยวกับการผลิตและส่งออกกล้วยจีน
คำให้สัมภาษณ์ของเกษตรกรที่เกี่ยวข้องกับการปลูกกล้วยในหลายครั้งค่อนข้างคลุมเครือ หากประมวลข้อมูลทั้งหมดจะเห็นว่า น่าจะเป็นการนักลงทุนทำสวนกล้วยของนักลงทุนจีน มิใช่การทำเกษตรพันธสัญญาซึ่งเกษตรกรไทยเป็นผู้ทำการผลิต และกลุ่มทุนจีนเป็นผู้ดำเนินการด้านการตลาดแต่ประการใด ซึ่งในกรณีเช่นนี้ถือว่ามีความผิดตามพ.ร.บ.ประกอบธุรกิจคนต่างด้าว ที่ถือว่าอาชีพทำนา ทำสวน ทำไร่ เป็นอาชีพสงวนของคนไทย
และหากหน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้องยังตีความว่า การดำเนินการทำสวนกล้วยที่เกษตรกรไทยไม่ใช่เจ้าของที่ดิน ไม่ใช่ผู้เช่าที่ดิน ไม่ได้มีบทบาทสำคัญใดเกี่ยวกับการลงทุนหรือการผลิต หรือการตลาดเลย แล้วตีความว่าเป็นเกษตรพันธสัญญา การตีความเช่นนี้จะสร้างปัญหาอย่างใหญ่หลวงและสร้างบรรทัดฐานการเปิดช่องให้กลุ่มทุนจากต่างชาติเข้ามายึดครองการผลิตทางการเกษตรของประเทศในอนาคต
จากการประมวลข้อมูลเกี่ยวกับการปลูกกล้วยของกลุ่มทุนจีนในลาว ตลอดจนการปลูกกล้วยหอมเชิงอุตสาหกรรมในพื้นที่ขนาดใหญ่แบบเดียวกันในหลายประเทศ พบว่ามีการใช้สารเคมีมากกว่า 130-150 ชนิด และมีปริมาณการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชมากกว่าระดับการใช้โดยทั่วไปประมาณ 10 เท่า ดังนั้นการตรวจสอบก่อนหน้านี้ของหน่วยงานราชการที่ออกมารับประกันเรื่องความปลอดภัยของการตกค้างในผลผลิตและในสิ่งแวดล้อมยังต้องตั้งคำถาม โดยเฉพาะอย่างยิ่งต้องมีหลักฐานยืนยันของห้องปฎิบัติการที่ได้รับการยอมรับ รวมทั้งแจกแจงความสามารถของห้องปฏิบัติการว่าได้ตรวจสอบสารได้ครอบคลุมจำนวนของสารที่มีการใช้จริงในพื้นที่ปลูกกล้วยหรือไม่
แม้ที่ผ่านมาได้มีการแก้ปัญหาเกี่ยวกับการแย่งน้ำกับเกษตรกรรายย่อยในพื้นที่ โดยผู้ประกอบการจีนได้เปลี่ยนไปใช้น้ำบาดาลแทน แต่ยังมีความจำเป็นในการคำนวณว่าการสูบน้ำบาดาลเพื่อหล่อเลี้ยงสวนกล้วยขนาดใหญ่นี้จะไม่กระทบต่อปริมาณน้ำใต้ดินสำรองในพื้นที่จนส่งผลกระทบต่อเกษตรกรในพื้นที่
ปัญหาการขยายตัวของการลงทุนจากกลุ่มทุนจีนหรือกลุ่มทุนข้ามชาติอื่นๆจะเป็นปัญหาสำคัญระยะยาวโดยเฉพาะอย่างยิ่งการเสริมสร้างความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจของเกษตรกรรายย่อย เพราะตราบใดก็ตามที่ผลตอบแทนในการทำการเกษตรของเกษตรกรได้รับผลตอบแทนต่ำกว่าการปล่อยให้ต่างชาติหรือกลุ่มทุนเช่าพื้นที่ เราก็ไม่อาจโทษเกษตรกรที่ปล่อยให้มีการเข้ามาใช้ที่ดินของบุคคล/กลุ่มทุนจากภายนอกได้
หากเราปล่อยให้คำถามเรื่องสวนกล้วยจีนที่เชียงรายล่องลอยอยู่ในสายลมโดยปราศจากคำตอบ ผืนแผ่นดินที่อุดมสมบูรณ์ในประเทศไทยทั้งหมด ก็จะถูกครอบครอง แบ่งสรรกันระหว่างยักษ์ใหญ่การเกษตรของไทยกับกลุ่มทุนต่างชาติในท้ายที่สุด
ที่มา: BIOTHAI Facebook